انتظار از منظردكتر على شريعتى
1.انتظار؟
در درون تاريكىها و سردىها، به دميدن سپيده دمان چشم داشتن، و به اميد طلوع خورشيد زيستن...
در جهان آكنده از ستم و بيداد دست و پا زدن و از شادمانى طلوعِ طليعه جهان آكنده از داد و دادگرى سرشار بودن؟...
در برابر كوه مشكلات زمانه قرار گرفتن، و چون كوه مقاوم بودن...
شمشيرها و شهادتها را پذيرا شدن و خطها و شهامتها را پاس داشتن؛ اين است انتظار، شعار شورآور منتظران، مقاوِمان، پايداران... شيعيان، مهدى طلبان تاريخ...
2.انتظار، آفاق مقاومت
... عدالت آفاقى و... انفسى، كمال بشريت است و همواره موانع (درونى و برونى) بر سر راه آن بسيار است... بشر كمتر موفق شده است تا... عدالت جامع را به چنگ آورد...منتظران مهدى عليه السلام ... در طلب... تحقق عدالت جامع... عدالتى كه پيامبران خواستهاند انتظار آنان هر چه به طول انجامد و هر چه آفاق مقاومت در راه اين آرمان بزرگ گسترده باشد، بجاست...
3.انتظار، دعوت به حماسه و اقدام
نبايد پنداشت كه انتظار ظهور... به گونهاى، موجب از دست هشتن حركتهاى اصلاحى، و حماسههاى دينى و اجتماعى است... انتظار... نپذيرفتن باطل، ستم، بردگى و ذلت... و درفش بنيادگر مقاومت است، در برابر هر ناحقى و هر ستمى و هر ستمگرى... شيعه، با حضور در حوزه «انتظار» يعنى، انتظار غلبه حق بر باطل... داد بر بيداد... علم بر جهل... خرد بر سبكسرى... تقوا بر گناه... آگاهى بر كوربينى، همواره آمادگى خود را براى مشاركت در نهضتهاى پاك و مقدس تجديد مىنمايد و با ياد تاريخ سراسر خون و حماسه سربازان فداكار تشيع، مشعل خونين مبارزات عظيم را بر سر دست حمل مىكند.
4.انتظار، نام «قائم» و قيام
ملتى كه منتظر پيشوايى است كه بيايد و ستمگران را براندازد، و از جمله القاب اين پيشوا «قائم» است، و انسان منتظر هر گاه اين نام را مىشنود، قيام مىكند، اينگونه ملتى و امتى را چگونه برخى به قعود... سوق داده... و برخى مىخواهند، به لذت پذيرى سوق دهند.
آمادگى افراد، در هر آن، براى «قيام» و مبارزه و جهاد، در راه تحكيم عدالت جهانى، و حفظ حقوق انسانها واجد اهميتى بسزاست. شيعه منتظر ـبلكه هر مسلمان ـ در عصر غيبت، بايد همواره داراى چنين هدفى باشد، و در راه تحقق آن، به وسايل گوناگون بكوشد،...
5.انتظار، ابعاد عقيدتى مكتب
در اين انتظار... شكوهمند، ابعاد استوار مكتب نيز حضور دارد، هم ابعاد عقيدتى و هم ابعاد عملى.
الف.بُعد توحيد
انتظار، در ماهيت خود، انسان منتظر را متوجه... خداى جهان... مىكند... منتظران چشم به راه «مهدى» هستند. مهدى... بنده خدا... كه به قدرت خدا زنده است... توجه به خدا و طلب فرج از درگاه خدا، از مهمترين اصول اين اعتقاد است... منتظران بايد هميشه، روى دل به سوى خدا كنند و از پيشگاه لايزال، طلب گشايش و فرج نمايند.
ب.بُعد نبوت
انتظار، توجه به... مكتب پيامبران و تجديد عهد با آنان است... منتظران، چشم به راه كسى هستند كه در او صفات و آثار پيامبران گرد آمده است... هر كس دوست دارد، آدم و شيث و نوح و ابراهيم و موسى و محمد صلي الله عليه و آله وسلم را ببيند مىتواند آنان را در مهدى ببيند.
او مىآيد تا آرمان پيامبران را تحقق بخشد، و تا دين خدايى را بگستراند، و نداى توحيد را به همه سوى ببرد.
مهدى، از اهل بيت پيامبر است. او فرزند فاطمه، على و حسين است... نخستين اصحاب او 313 تن خواهند بود، به شماره اصحاب پيامبر در جنگ «بدر». پيامبر اكرم،... درباره او بسيار سخن گفته است.
ج.بُعد قرآن
... مهدى زنده كننده همه احكام قرآن است. انسان منتظر، همواره اين آرمان را در دل زنده مىدارد، كه روزى با ظهور... مهدى... قرآن در سراسر جهان حاكميت يابد، و... برنامه زندگى... گردد.
د.بُعد امامت
... مهدى، وصىّ صديقين، و خاتم ائمه طاهرين است. امامان پيشين، يكايك او را ياد كردهاند. او فرزند آنان، و يادگار ايشان، و ادامه دهنده راه آنان است. مهدى، مظهرِ قائم جارى امامت است... و انتظار ظهور او، بزرگترين تأكيد است بر اصل اعتقادى امامت و رهبرى.
ه. بُعد عدل
... انتظار مهدى، انتظار ظهور عدل است، عدل جهانى... مهدى... تحقق والاى عدل است. اوست كه جهان آكنده از بيداد را آكنده از داد مىسازد، و عدل خدايى را در همه جا و همه سو سرايت مىدهد.
ز.بُعد معاد
... در امر انتظار، اصل اعتقادى بسيار مهم «معاد»، و بازگشت مسئولانه به نزد خداوند، همواره حضور دارد. اين حضور در سه جهت نمودار است:
... مهدى عليه السلام به هنگام ظهور، ستمگران را كيفر مىدهد، و ظالمان را به سزاى اعمال خود مىرساند، و مؤمنان را عزيز مىدارد...
... به هنگام ظهور مهدى عليه السلام گروهى از پاكان و پليدان به جهان باز مىگردند...
... از علائم حتمى فرا رسيدن رستاخيز، ظهور مهدى عليه السلام است تا او نيايد عمر جهان به سر نمىرسد، و قيامت برپا نمىگردد.
... بدينسان مىنگريم كه «انتظار» شاخص مُنوّر ابعاد عقايد حقّه است.
6.انتظار، ابعاد عملى مكتب
ياد كرديم كه انتظار،... حافظ ابعاد عقيدتى مكتب است... در اينجا، به چند بُعد، از ابعاد عملى اشاره مىكنيم:
الف.بُعد ديندارى
از ويژگىهاى انسان منتظر، ديندارى است... انسان، در دوران غيبت، بايد با مواظبت بيشتر، به امر دين خود و... صحت اعمال خود بپردازد، و از هر گونه سستى، انحراف... دورى گزيند... و در خط صحيح قرار گيرد...
ب.بُعد پارسايى
انسانِ منتظرِ حكومتِ على وارِ مهدى... علاوه بر تديُّن و تقوى، بايد پارسا باشد، و خود را چنان كه آن پيشوا دوست دارد، بسازد و بدارد، و به او و ياران او شباهت به هم رسانده تا ـ به لطف خدا ـ در شمار آنان به حساب آيد...
ج.بُعد تقيد مكتبى
يكى از ابعاد مهم، در فلسفه عالى تشيع، تقَيُد دقيق به مكتب و خط مكتب است... تولى و تبرى همين است. متابعت عاشقانه از حق و رهبر حق و مخالفت خصمانه با ناحق و رهبر ناحق.
اين... صلابت اعتقادى... از ويژگىهاى رهروان راه سرخ تشيع پايدار علوى است...
انسانيت، و رعايت ارزش انسان، تنها و تنها در تعاليم على و آل على جلوهگر است، و انسان آگاه از اين تعاليم فدايى اين راه است، و دشمن هر راه ديگر... و انسان منتظر مهدى... چنين است...
د.بُعد امر به معروف و نهى از منكر
... رضا و خشنودى مهدى عليه السلام در آن است كه «معروف» عملى شود، و «منكر» ترك گردد. بنابراين، انسان منتظر، نمىتواند در اين باره بى تفاوت باشد.
بزرگترين امر كننده به معروف، و نهى كننده از مُنكر، در روزگار ظهور، خود مهدى عليه السلام است. پس چگونه ممكن است كه جامعه منتظر، خشنودى مهدى را نخواهد، و در اين بُعد، به مهدى اقتدا نكند...؟ شاخص مهم اين اقتدا، امر به معروف و نهى منكر... و خروش دارى براى اقامه احكام خدايى است.
ه.. بُعد اخلاق اسلامى
... انسان منتظر بايد داراى اخلاق اسلامى باشد، و جامعه منتظر بايد مظهر اخلاق اسلامى باشد... شيعه بايد با رفتار انسانى... همواره مايه زينت و افتخار... ائمه طاهرين باشد، نه مايه ننگ آنان... و اين رعايت، در دوران غيبت امام... واجبتر است.
و.بُعد آمادگى نظامى
امر... بسيار مهم... امر آمادگى نظامى در عصر انتظار است... مسلمان بايد هميشه آمادگى نظامى... داشته باشد، تا به هنگام طلوع طلايع حق، به صف پيكارگران ركاب مهدى عليه السلام بپيوندد، و در آن نبرد بزرگ... حماسه آفريند... و حضور فعال داشته باشد...
7.انتظار، دوران تكليف حساس... غيبت، جريانى بسيار عميق، و انتظار، جريانى بسيار سازنده و مهم است. دوره غيبت و انتظار از يك جهت، مانند مدتى است كه معلم از كلاس خارج مىشود... تا بنگرد كه شاگردان در غياب او چه مىكنند؟ و درباره تعاليم و تكاليف خود چسان رفتار مىنمايند. انسان منتظر، بايد همواره مراقب خود باشد، و در علم و عمل بكوشد، و بداند كه معلم... هر لحظه ممكن است برسد... بايد هميشه در حالى باشد كه رضايت كامل خاطر معلم را فراهم آورد.
دوران انتظار، دوران تكليف است... و آن تكليف... نگهبانى دين خداست، در سطح فرد، و در سطح اجتماع...
8.انتظار، نگهبانى ايمان
... يكى از ابعاد عظيم تكليف حساس و بزرگ، در روزگاران... انتظار، حفظ دين و نگهبانى مرزهاى عقيدتى است...
لازم است فروغ ايمان، و نور يقين... همواره در دل و جان مردم محفوظ باشد...
لازم است جان و دل... نوجوان... در برابر تابش اعتقادات حقه قرار گيرد...
لازم است ايمان، جزء وجود آنان... باشد... چون خون، همه وجود آنان را گرم كند، و چون روح، جوهرِ حيات آنان باشد.
لازم است سعى شود تا ايمان اعتقادى، با ايمان عملى در آنان، اتحاد يابد، و... در زندگانى آنان حضور قاطع بيابد.
در... عصر انتظار، ممكن است شبهههايى در ذهن برخى بيايد، يا شياطين پنهان و شياطين آشكار، به سست كردن پايههاى اعتقادى... جوانان برخيزند، بايد در برابر اين شبههها مقاومت كرد، و آنها را از ذهنها... زدود. همچنين مسائلى، در روند زمانه، و پيدا شدن افكار بروز مىكند، كه ممكن است ظلمتهاى فكرى بيافريند، و به ايمانها زيان برساند، بايد در برابر اين... مسائل نيز پايدار بوده... و در رد و رفع آنها، و روشن كردن پوچى آنها، به كوشش برخاست.
... نگهبانان ميراث قرآنى و فرهنگ تربيتى اسلامى، بايد در برابر همه اين تهاجمات پايدارى كنند، و به تناسب هر مورد، به دفع اين زيانها و خطرها بپردازند... حفظ و گسترش اعتقاد دينى، و شناخت درست اعتقادى و عملى... در روزگار متصل به ظهور، مفيدتر، بلكه لازمتر است... و اين بدان علت است كه تنها دارندگان عقيده و عملند كه در مسائل و حوادث پيش از ظهور گم نمىشوند، و دچار ترديد نمىگردند... تا به هنگام ظهور مهدى... اعتقاد صحيح و عمل صالح، در مردم منتظر حفظ گردد.
در احاديث... از اهميت ايمان، در عصر غيبت، به گونههايى عجيب ياد شده است، و منتظران مؤمن، داراى مقام و منزلت شمشير زنان در ركاب پيامبر دانسته شدهاند،... پيامبر... آنان را برادران خود خوانده است. همچنين از نظر خردمندى، و بصيرت و اعتقاد و اخلاص، مورد ستايش بسيار قرار گرفتهاند. دلهاى منتظران مؤمن... چونان قنديلهاى روشن توصيف شده است.
9.انتظار، عدل و احسان
... منتظران ظهور دولت حق... كه... در انتظار حكومت عدل جهانى به سر مىبرند، بايد پيوسته، نمونه عدل و عدلطلبى باشند، و اين چگونگى را نشان دهند، بايد جامعه آنان، نمونه آن عدل و دادى باشد كه از آن دم مىزنند، و منتظر ظهور ابعاد كلى و جهانگير آن باشند.
10.انتظار، شناخت و موضع
... شناخت در منطق اسلام،... «شناخت نظرى» و... «شناخت عملى» هر دو را در بر مىگيرد. هر عقيدهاى كه انسان در هر بارهاى دارد بايد از روى شناخت... باشد، و هر فعلى و تركى كه از انسان سرمىزند، بايد بر پايه شناخت و تشخيص باشد.
اين مسئله، در عصر غيبت، بيشتر از وقتهاى ديگر اهميت پيدا مىكند. در اين روزگار، شناخت عقايد و افكار، موضعگيرىها و اعمال، اهميتى ويژه مىيابد. و همين داشتن «شناخت صحيح» است كه از كوشش در عبادات و مستحبات افضل است...
اين شناخت، در دو مرحله، تبلور مىيابد...
الف: تحمل و پايدارى
هنگامى كه انسان، حق و راه حق را بدرستى شناخت، در آن راه پايدارى مىكند، و در برابر شدايد و مشكلات... بردبارى به خرج مىدهد، و به هيچ گونه، دست از راه حق خود برنمىدارد...
بدينگونه انسان عصر غيبت، بايد داراى... بصيرتى درخشان باشد، تا بتواند اعتقاد حق را حفظ كند... انسان منتظر بايد بداند انتظار چيست؟ و براى چيست؟ او منتظر كيست؟ و ظهور مقدمه چه امورى است؟
ب: پيروى از خط ممتد رهبرى
... امامان تأكيد كردهاند كه در عصر غيبت به آداب و احكام دينى خود... عمل كنيد و خط اعتقادى و عملى خويش را با استوارى... نگاه داريد، تا ظهور فرا رسد، و پيشواى... شما، از غيب، به درآيد...
11.انتظار، تمرين و رياضت
... احاديث ما... مىگويد: بايد در انسان منتظر، روح پارسايى، پايدارى، زهد و بى نيازى، قدرت و مردانگى، شهامت... سلحشورى، به وفور وجود داشته باشد. انسان منتظر، بايد اين خصلتها را در خويشتن پديد آورد و بپرورد، و به اصطلاح... يك فرد... انقلابى... باشد. هيچگونه ضعفى... و علايقى نبايد شخصيت صخره سانِ انسان منتظر را دستخوش قرار دهد... دولت جهانگير عدل، بآسانى، تشكيل نخواهد يافت... بايد آماده بود... درد آشنايان، به همراهى آن پيشوا... به پا مىخيزند، و... ابرقدرتان و نيروهاى آنان را... از ميان برمىدارند و خود مانند محرومترين محرومان زندگى مىكنند:... تا محروميت را از جهان بردارند، و تا انسانيت را به جهان بازگردانند.
12.انتظار، بسيج عمومى
... انتظار، يك بسيج عمومى است. مكتب تشيع... در عصر انتظار، پيروانى مىخواهد هميشه آماده، و همواره در سنگر...
... آماده از نظر قدرتهاى ايمانى و روحى، نيروهاى بدنى و سلاحى، تمرينهاى عملى و نظامى، پرورشهاى اخلاقى و اجتماعى، و سازماندهىهاى سياسى و مرامى.
... و همواره در سنگر، سنگر مبارزه با تمايلات نفسانى، با سستيهاى تكليفى، با فتورهاى موضعى، سنگر مبارزه با ذلت پذيرى و استعمار زدگى، مبارزه با... ستم و تبعيض و استثمار و انحراف...
اين آمادگى عمومى و هميشگى، جوهر اصلى انتظار است... در احاديث... رسيده است كه انتظارِ فرج نيز، فرج و پارهاى از فرج... بلكه افضل اعمال... است... انتظارى كه به اندازه خود فرج اهميت دارد... نمىتواند امرى ساده، حالتى بى تفاوت، و روزگارى خالى از تعهد و شور باشد... اگر جامعه منتظر، چنان كه بايد باشد باشد، و انسان منتظر، انسانِ ترازِ مكتب و ترازِ انتظار باشد، انتظار نيز به منزله فَرَج است...
13.انتظار و ضد انتظار... انتظار منتظر، نمىتواند به نام «صبر»، خواص اعتقادى و عملى، و آمادگىهاى نظامى و اقدامى را... از كف بنهد، و از حالت حضور تكليفى انتظار، به حالت غياب تكليفى درآيد، و ضد انتظار گردد. انسان نمىتواند به نام انتظار، ظلم را... قبول كند، و زير بار ظالم و حكومت ظالم برود... آنچه در پارهاى احاديث رسيده است كه عجله نكنيد، و در اين كار شتاب نداشته باشيد،... به همان معناى عجله نكردن در رسيدن دولت حقه جهانى مهدى عليه السلام است. چون اين عجله چه بسا باعث شود كه كسانى تحمل... خويش را از دست بدهند، و آهنگ تأسيس همان حكومت جهانى مهدوى بكنند... و اين امر شدنى نيست. زيرا كه تأسيس دولت جهانى واحد الهى... ويژه دوران همان ولى الله اعظم است و بس.
همچنين شتابدارى ممكن است باعث شود كه برخى از مردم كه به حكمت غيبت و انتظار و اسرار الهى توجه ندارند، دچار نااميدى گردند...
...
...
...
30.خلقى كه در انتظار ظهور «مصلح» است، بايد خود «صالح» باشد
... شيعه مهدى همان شيعه آل محمّد است،... همان منتظران، همانان كه پيش از قيام مهدى نيز، اقتداى به مهدى مىكنند...
آيا خلقى كه اقتداى به مهدى عليه السلام كند، جز «خلقِ صالح» تواند بود... روشن گشت كه انتظار، چه تعهد بزرگ، و چه تكليف عظيمى است... چه خودسازىها، و چه آمادگىها مىطلبد...
پيداست كه جهان مقارن ظهور، آكنده است از فساد... و تباهى... در ميان اين جهان آكنده از ستم... و مملو از گناه و فسق... كه همه جا را تاريكى... تجاوزها... و تطاولها و عدوانها گرفته است، و مردمان... از... اسرار عالم بيخبرند و غافل، و از دين خدا... دورند... آن دسته... كه به خدا مؤمنند... و خود را اهل دين مىشمارند، و امام غايبِ ناظر بر كردارها را باور دارند،... جزء جوهر اصلى دينشان «عمل صالح» است، و خود... شب و روز چشم براهند، تا آن امام برسد، و جهان را... به صلاح بازآورد، و پيوسته... آن امام مصلح را مىطلبند، اين چنين قومى... نبايد منحرف و غرق در فساد... و ستم به يكديگر باشند... اگر باشند، خلاف منطق «انتظار مصلح» است. بلكه چنين قومى بايد خود صالح باشند، و پيش از ظهور مهدى نيز به او اقتدا نمايند... و به نشر صلاح و عدل در همه جهان، خود پايبند باشند...
چنين قومى بايد خود «صالح» باشند، تا با «مصلح» سنخيت داشته باشند،... و چون مصلح ظاهر شود، بتوانند در كنار او قرار گيرند،...
آرى، روزى گروهى از مردم جهان به... رهبرى مهدى موعود عليه السلام وارثان زمين... خواهند شد، اما چه كسانى؟ صالحون؛ «اَنّ الارضَ يَرثُها عبادى الصالحون» پس «خلقى كه در انتظار ظهور مصلح به سر مىبرد، بايد خود صالح باشد»
انديشه پيروزى نهايى نيروى حق... و عدالت بر نيروى باطل و... ظلم... و استقرار كامل و همه جانبه ارزشهاى انسانى...، انديشهاى است كه... همه فرق و مذاهب اسلامى... بدان معتقدند.
اين انديشه... مشتمل بر عنصر خوش بينى نسبت به جريان كلى نظام طبيعت و سير تكامل تاريخ و اطمينان به آينده... است.
اميد و آرزوى تحقق اين نويد كلى، جهانى و انسانى، در روايات اسلامى، «انتظار فرج» خوانده شده است، و... اَفضل عبادات... است. اصل انتظار از يك اصل... قرآنى ديگر استنتاج مىشود... اصل «حرمت يأس از روحُاللّه»...
مردم مؤمن... هرگز و در هيچ شرائطى اميد خويش را از دست نمىدهند و تسليم يأس و نااميدى و بيهوده گرايى نمىگردند.
انتظار فرج... دو گونه است:
انتظارى كه سازنده... تعهد آور... نيرو آفرين و تحرك بخش است... وانتظارى كه ويرانگر... اسارت بخش... و فلج كننده است، و نوعى «اباحيگرى»... است.
اين دو نوع انتظار... معلول دو نوع برداشت از ظهور... مهدى موعود است. و اين دو نوع برداشت... از دو نوع بينش درباره تحولات و انقلابات تاريخى ناشى مىشود.
انتظار ويرانگر
برداشت قشرى... مردم از... قيام و انقلاب مهدى موعود اين است كه صرفاً ماهيت انفجارى دارد... و فقط از گسترش... ظلمها و تبعيضها... و حق كشىها و تباهىها ناشى مىشود... آن گاه كه صلاح به... صفر برسد، حق و حقيقت هيچ طرفدارى نداشته باشد،... جز نيروى باطل نيرويى حكومت نكند، فرد صالحى در جهان يافت نشود، اين انفجار رخ مىدهد...
على هذا هر اصلاحى محكوم است، زيرا... يك نقطه روشن است. تا در صحنه اجتماع نقطه روشنى هست دست غيب ظاهر نمىشود؛ بر عكس، هر گناه و هر فساد و هر ظلم و... هر پليديى... مقدمه صلاح كلى است و انفجار را قريب الوقوع مىكند... پس بهترين كمك به تسريع در ظهور و بهترين شكل انتظار، ترويج و اشاعه فساد است...
اين گروه... به مصلحان و مجاهدان... با نوعى بغض و عداوت مىنگرند. زيرا آنان را از تأخير اندازان ظهور... مىشمارند. بر عكس، اگرخود... اهل گناه نباشند در عمق ضمير و انديشه با نوعى رضايت به گناهكاران و عاملان فساد مىنگرند زيرا اينان مقدمات ظهور را فراهم مىنمايند...
اين نوع برداشت از... قيام مهدى موعود و... انتظار فرج... منجر به نوعى تعطيلى در حدود ومقررات اسلامى مىشود و... با موازين اسلامى و قرآنى وفق نمىدهد.
انتظار سازنده
از آيات... و... روايات اسلامى... استفاده مىشود كه ظهور مهدى موعود حلقهاى است از حلقات مبارزه اهل حق و اهل باطل كه به پيروزى نهائى اهل حق منتهى مىشود. سهيم بودن يك فرد در اين سعادت موقوف به اين است كه آن فرد عملاً در گروه اهل حق باشد... مهدى... نويدى است... به اهل... عمل صالح... و مظهر پيروزى نهائى اهل ايمان...
ظهور مهدى... منّتى است بر مستضعفان... وسيلهاى است براى پيشوا... شدن آنان، و مقدمهاى براى وراثت آنها خلافت الهى را در روى زمين... تحقق بخش وعدهاى است كه خداوند... در كتب آسمانى به صالحان... داده است...
قيام مهدى، براى حمايت مظلومانى است كه استحقاق حمايت دارند... سخن در اين است كه گروه سُعدا و گروه اشقيا هر كدام به نهايت كار خود برسند... در روايات... سخن از گروهى زبده است كه به محض ظهور... به آن حضرت ملحق مىشوند. بديهى است كه اين گروه ابتدا به ساكن خلق نمىشوند... زمينههايى عالى وجود دارد كه چنين گروه زبده را پرورش مىدهد. اين خود مىرساند كه... اهل حق... از نظر كيفيت ارزندهترين اهل ايمانند.
در برخى روايات... سخن از دولتى است از اهل حق كه تا قيام مهدى... ادامه پيدا مىكند...
از مجموع آيات و روايات استنباط مىشود كه قيام مهدى موعود عليه السلام آخرين حلقه از مجموع حلقات مبارزات حق و باطل است كه از آغاز جهان بر پا بوده است. مهدى موعود تحقق بخش ايدهآل همه انبيا و اوليا و مردان مبارز راه حق است.
مشخصات انتظار بزرگ
1.خوش بينى به آينده بشريت
... ريشه فسادها و تباهىها نقص روحى و معنوى انسان است. انسان هنوز دوره جوانى و ناپختگى را طى مىكند و خشم و شهوت بر او و عقل او حاكم است. انسان بالفطره در راه تكامل فكرى و اخلاقى و معنوى پيش مىرود. آيندهاى بس روشن و سعادت... بخش... كه در آن شر و فساد از بُن
بركنده خواهد شد در انتظار بشريت است.
2. پيروزى نهايى صلاح و تقوا و صلح و عدالت و آزادى و صداقت، بر زور و استكبار و استعباد و ظلم و اختناق و دجل (دجالگرى و فريب).
3.حكومت جهانى واحد
4.عمران تمام زمين در حدى كه نقطه خراب و آباد ناشده باقى نماند.
5.بلوغ بشريت به خردمندى كامل و پيروى از فكر و ايدئولوژى و آزادى از اسارت شرايط طبيعى و اجتماعى و غرائز حيوانى.
6.حداكثر بهرهگيرى از مواهب زمين.
7.برقرارى مساوات كامل ميان انسانها در امر ثروت.
8.منتفى شدن كامل مفاسد اخلاقى از قبيل زنا، شرب خمر، خيانت، دزدى، آدمكشى... و خالى شدن روانها از عقدهها و كينهها.
9.منتفى شدن جنگ و برقرارى صلح و صفا و محبت و تعاون.
10.سازگارى انسان و طبيعت.
سلام