عکاسی در جهان امروز

همانطور که اشاره شد از قرن نوزدهم، بشر به امکان دیگری به تصویر کشیدن صحنه های زندگی خود دست یافت و آن عکاسی به معنای فن تثبیت دائمی تصاویر بود. انسان اجتماعی دریافت که زبان و خط تنها وسیله ارتباط نسیت چراکه برخی پیامها آنقدر عاطفی است که هیچ کلامی قادر به بیان محتوای آن نیست و چه بسا اقوام مختلف با زبان گوناگون تکلم می کنند و با خطهای مختلف می نویسند و به علت همین اختلافها به سادگی قادر به ارتباط نیستند. اختراع عکاسی، تحول گسترده در راه بهره گیری از تصویر را به انسان قرن تکنولوژی نوید داد. عکاسی در مدت کوتاهی پس از اختراع آن بسیار در گوشه گوشه زندگی بشر رخنه کرده است.

 كمتر خانواده اي را مي توان يافت كه به عكس و جمع آوري يادبودهاي ايام خوش و گذران زندگي علاقه شان ندهد و از طريق عكس آنها را ثبت نكند، عكسها در مقابل چشمان     حسرت زده ما، خاطرات گذشته را زنده مي كنند حوادث و اتفاقاتي كه در جهان پهناور رخ داده اند، در چهارچوب تصوير به معرض نمايش در مي آيند.

زندگي و وقايع گوناگون آن در بستر زمان جريان مي يابد و تغيير مي كند عكاسي و دوربين عكاسي است كه گذر زمان را در لحظه اي كوتاه محصور مي كند و تا ابد آن را بي حركت    مي گرداند.

عكسهايي كه از گوشه و كنار دنيا مي بينيم بي نياز از هر سفر و تحمل مشقات آن، ما را با جوامع ديگر آشنا مي كند. عجيب نيست كه روزنامه ها و رسانه هاي گروهي مشتاقانه از تصوير  و عكس استفاده مي كنند  تا بدانجا كه انسان امروزين لحظه اي فارغ از سيل عظيم تصوير نيست، تلويزيون و سينما، پوستر و اگهي هاي تبليغاتي و غيره دنياي اطراف ما را مملو از عكس ساخته است.

مشاهده و ثبت دقيق بسياري از پديده هاي علمي و مطالعه لحظات بسيار زودگذر در تحقيقات و آزمايشهاي علمي ميسر نشد مگر به كمك عكس، دقت عمل عكاسي و بازسازي واقعيت، تكيه گاه مستحكمي است كه محققان مي توانند به آن تكيه كنند و تحقيقات خود را سامان دهند.

از جنبه خبري نيز سرعت عمل دوربين عكاسي در ثبت رويدادها و وقايع مهم اجتماعي،  سياسي و فرهنگي، هنري و غيره باعث شده كه عكاسي خبري با دوربين كوچك خود در كليه صحنه ها حضور يابد و به سرعت عكسهاي خبري خود را به روزنامه ها، مجلات و تلويزيون برساند تا در كوتاهترين زمان مردم بسياري در گوشه و كنار جهان آن واقعه را ببيند و چه بسيار عكسهايي بودند كه بر افكار عمومي تأثير گذاشته و موجب تغيير در سرنوشت گروهي از استانها شوند عكاسي ابزار قوي سياسي و اقتصادي نيز هست، تبليغ خط مشي هاي سياسي و اقتصادي از طريق عكس بسيار رايج است. كمتر محفل و مجلسي از عكس شخصيتهاي سياسي خاليست، از سوي ديگر نادر كالايي مي يابيد كه بر روي آن از عكس استفاده نشده باشد.

عكاسي با وسعت بخشيدن ديد انسان و درك تصويري مردم، بهره گيري از كلام جاي خود را به تصوير مي دهد تا پيامها و مفاهيم وسيع در كوتاهترين زمان منتقل شود.

كاربرد عكاسي در تاريخ نگاري

مي دانيم كه رويدادهاي تاريخي تنها يكبار اتفاق مي افتد و پس از آن ديگر وجود خارجي ندارند تا انسان بتواند دوباره آنها را مشاهده كند، اما يك اثر هنري پديده اي زنده و موجود در برابر بينايي و شنوايي انسانهاست، كه گوشه اي از او ضاع و احوال زمان آفرينش را منعكس مي كند، به تعبير ديگر هر اثر هنري را مي توان گونه اي رخ داد تاريخي دانست كه تا زمان حال باقي مانده است  و به محقق اين امكان را مي دهد كه از دريچه آن با دوران گذشته ارتباط بر قرار كند و اختصاصي ترين ويژگي هاي يك جامعه را در زماني مشخص آشكار سازد. پس بي دليل نيست كه  مورخان براي تدوين سرگذشت شهرها، مناطق و شخصيتهاي تاريخي يا اوضاع فرهنگي هر دوره، از آثار هنري ياري مي جويند.

در عكسهاي تاريخي موضوعاتي مانند چهره رجال سياسي و فرهنگي، مناظري از زندگي روزمره ي مردم كوچه و بازار صحنه ي نبردها، جنبش ها، انقلابها، مجازاتهاي قضايي، كنفرانسها و ملاقاتهاي سياسي رويدادهاي مهم طبيعي و غيره ثبت دائمي شده اند، به همين خاطر در تمام تحقيقات پيرامون تاريخ معاصر از عكسها به عنوان شواهدي مستند كه به روشن تر شدن مباحث گوناگون تاريخ نويسي كمك كنند استفاده مي شود.

از سوي ديگر عكسهاي تاريخي با پديد آوردن درك بهتري از موضوعات مختلف به تفهيم بهتر مطالب تاريخي ياري مي رسانند.

با انتخاب عكسهاي مناسب مي توان از اين منبع در جهت تفسير حوادث و رويدادها نيز استفاده كرد به تعبيري عكسها خود در واقع نوعي تفسير از وقايع تاريخي هستند زيرا با كمك گرفتن از انها محققان مي توانند آنچه را كه در تاريخ معاصر روي داده است بارها و بارها تماشا كنند و به تبيين دقيق تر و و اقعي تري از اين حوادث و رويدادها دست يابند علاوه بر آن عكسها تنها به ثبت رويدادهاي مهم ختم نمي شود بلكه با ثبت صحنه هايي از نحوه زندگي افرادي بهترين سند را در اين زمينه پيش روي مورخان آينده قرار مي دهد.

منابع و مآخذ

 1- جواديان، مسعود و ديگران؛ تاريخ شناسي 1و2و3، شركت چاپ و نشر كتابهاي درسي ايران، چاپ دوازدهم 1386

 2- جنتي عطايي، اسماعيل؛ بنياد نمايش در ايران، انتشارات صفي عليشاه، چاپ سوم 1356

 3- تولستوي، لئون؛ هنر چيست؟ ؛ ترجمه كاوه دهگان؛ موسسه انتشارات امير كبير؛ چاپ دهم 1376

 4- عباسي، اسماعيل؛ فرهنگ عكاسي؛ انتشارات سروش 1375

 5- غفوري، محمد؛ عكاسي 1، شركت چاپ و نشر كتابهاي درسي ايران ؛ 1387

 به نقل از سی دی کهن روزگاران دبیرخانه راهبری درس تاریخ