دبیر تاریخ . شادگان

موقعیت جغرافیایی بقعه

بقعه ابوالفضل العباس (ع) در جنوب شرقی و در 16 کیلومتری مرکز شهرستان شادگان قرار دارد. این بقعه در روستایی به نام سوده سفلی واقع است و اصولا دلیل استقرار مردم این روستا در این مکان ، وجود همین بقعه مبارک بوده است. برای زیارت این بقعه از مرکز شادگان به سمت شرق شهرستان شادگان باید حرکت کرده و حدود 13 کیلومتر جاده اسفالته را طی کرد بعد از آن جاده خاکی پیش رو خواهد بود تا حدوداً 5/2 کیلومتری و سپس باید از پُل گذشته ، به سمت شمال پیش رفته و دوباره به سمت شرق حرکت نمود. لازم به ذکر است که این بقعه متبرکه با گنبدی سفید و سبز رنگ از 6 کیلومتری نمایان است.

نام گذاری این بقعه :

برخی از مردم به این بقعه « عباس دوایر» می گویند که این به علت نزدیکی آن به روستای متروکه « دوایر» می باشد . این نام گذاری در بین مردم منطقه رایج است .

تاریخچه و علت احداث بقعه

دررابطه با احداث بقعه اخبار مختلف و بعضاً ضد و نقیضی گفته شده است. که در این مقال سعی می شود مشهورترین قول ها را خواهم آورد، هر چند  پذیرش برخی اقوال شاید باور پذیر نباشد.

می گویند در زمان ملک فیصل اول پادشاه عراق ، مردی به نام إیَویّر ( فصیح آن جُوَیّر مصغرکلمه جائر می باشد) از تیره البوصبیح که بخشی از طایفه بزرگ دریس را تشکیل می دهند، برای کسب و تجارت به همراه دوستان ، به عراق سفر می کردند. سفر آن ها بدون اجازه دولت ایران و عراق و به قول محلی ها [ قاچاقی] و به قول اعراب آن روز ها [ کعیبر] بوده است. در یکی از این سفرها ایویر توسط مامورین دولت عراق دستگیر شده و به زندان انداخته می شود. بعد از سپری شدن بخشی از مدت زندان ، مامورین زندان به او اعلام می کنند که برای او مجازات اعدام در نظر گرفته شده و او را فردا اعدام خواهند کرد. ایویر بسیار مضطرب شده و شبانه [ یک شب قبل از روز اجرای اعدام] به مناجات پرداخته و حضرت ا بوالفضل (ع) را کفیل گرفته که وی را از این مهلکه نجات دهد.

حضرت اباالفضل (ع) هم [ حالا در خواب یا بیداری ] بر او ظاهر شده و از ایویر می پرسد که چه چیزی را خواسته است ؟ ایویر دوباره خواسته اش را تکرار می کند. حضرت اباالفضل (ع) هم به امر خدا ایویر را با سلول زندانش از عراق به منطقه ای که اکنون بقعه در آن واقع است ، برداشته و رها می کند، و از ایویر می خواهد که بقعه ای برای او بنا نماید.و الا در بین میله های آهنی محصور خواهد ماند.

پس از طلوع آفتاب و انتشار مردم برای رسیدن به کار و زندگی خود ، چوپانانی گوسفندان خود را برای چرا به سمت محلی که ایویر در آن جا انداخته شده است ، هدایت می کنندو با دیدن شخصی محصور در میله های آهنی وحشت می کنند. ایویر هم شرح ماجرا را برای آن ها تعریف می کند و از آن ها می خواهد که خبر را برای خانواده اش برسانند.در ضمن چوپان ها از هویت ایویر اطلاعی نداشتند. با رسیدن خبر به خانواده ایویر آن ها در محل حاضر شده و نقشه ای برای ساختن بقعه رسم می نمایند. با رسم نقشه ی بقعه ، ایویر هم به امر و لطف خداوند و اهل بیت (ع) از میله های آهنی رها می شود.سپس ایویر با خانواده اش تصمیم به ساختن بقعه می نمایندو برای این امر، معماری فارسی زبان بکار می گیرند. معمار دراثنای ساختن بقعه ، معمار می خواسته کار را نیمه کاره رها کند که در اثر این تصمیم یک چشم او کور می شود و او که متوجه خطورت امر می شود ، به تکمیل ساختمان بقعه  اقدام می نماید. طبق روایات ، بقعه در ساخت اولیه اش ، از گِل بوده که به مرور زمان این بقعه هم تجدید بنا می شود و هم وسعت آن افزوده می شود.

به همین دلیل است که امروزه بقعه را با نام اباالفضل العباس (ع) می شناسیم. پس این مکان مقدس ، مقام نیست یعنی مکانی نبوده است که حضرت اباالفضل (ع) برای مدتی و لو موقت در این مکان سکونت اختیار کرده باشد.همچنین قدمگاه (خطوه ) نیست . زیرا پای مقدس حضرت اباالفضل (ع) به آن جا نرسیده است و یا اثری از او در این مکان نمانده است. پس اطلاق نام بقعه برای این مکان صحیح تر است. هر چند که مردم محلی از اسامی مقام و خطوه برای نامگذاری مکان استفاده می کنند.

سرپرستان و اولیای بقعه مقدس

بقعه اباالفضل العباس (ع) از همان ابتدای تاسیس در دست ایویر و خانواده و سپس فرزندان و نوادگان او قرار گرفته است . این افراد از عشیره البو صبیح می باشند که مقر اصلی آن ها « رمبله » [ شهرک طالقانی ماهشهر] قرار دارد. با احداث بقعه و لزوم رسیدن به آن (تولیت) ، فرزندان ایویر در کنار بقعه روستایی را تشکیل می دهند که اکنون به نام « سوده سفلی » مشهور است و از آن زمان به بعد در همین جا ساکن شده اند. اکنون فقط چند خانواردر آن روستا باقی مانده است که اکثریت مردم به شغل دامداری مشغول هستند. سرپرستان فعلی بقعه مقدسه ، پسران عباس به نام های عبود ، حاج حبیب و حاج عُبوده می باشند.

با وجود هموار نبودن مسیر بقعه و هم چنین عدم وجود وسایل رفاهی مناسب ، زائران فراوانی در مناسبت های مختلف سال برای زیارت بقعه به این مکان رهسپار می شوند.مهم ترین مناسبت هایی که مردم شادگان و شهرهای اطراف را برای زیارت بقعه می کشاند عبارت است از : روز هفتم محرم به دلیل نامگذاری آن  روزبه نام اباالفضل العباس (ع) که مردم بسیار زیادی از شهرو روستا های اطراف و حتی شهرهای دیگر  که اکثراًبا پای پیاده ، برای احیای مراسم این روز بزرگ در میان مردم محل ، در بقعه گردهم می آیند. روز اربعین حسینی نیز شاهد چنین مراسمی می باشد.  از دیگر روز ها می توان به تعطیلات عید نوروز و جمعه ها اشاره کرد.

در پایان از دانش آموزان عزیزم  به نام های حاتم عساکره و حامد خزیمی برای تهیه این گزارش تشکر می نمایم. دوستان عزیز هر گونه اطلاعات تکمیلی در این زمینه دارند. به ایمیل این جانب ارسال فرمایندsadegh_ala@yahoo.com