يکي از زنان بزرگي که درتاريخ معاصر ايران، نقش بزرگي در حفظ عظمت ايران داشت، کسي جز همسر ناصرالدين شاه قاجار نبود. انيس‌الدوله، سوگلي دربار ناصرالدين شاه يک روستازاده بود. او دردربار، توسط ملاباجي‌هاي اندروني با سوادشد. به دليل لياقت و کفايت و کارداني مورد توجه شاه قرار گرفت.

کم‌کم، انيس‌الدوله به مقام و منزلت ممتازي در بين زنان عقدي شاه دست يافت. ملکه‌ قدرتمند ايران، منافع ملت خود و اطاعت از مرجعيت ديني را مقدم بر منافع کوتاه مدت دربار مي‌ديد. انيس‌الدوله به بانويي مبارز تبديل شد. او ارتباط مستقيمي با ناصرالدين شاه داشت و همين نزديکي‌اش با شاه، نقش او را در امور سياسي پررنگ کرد. انيس‌الدوله اولين زن حرمخانه‌ي ناصرالدين شاه بود که لقب ملکه گرفت. او مبارزه‌ خود را از درون قصر شروع کرد. هدايت مبارزه از طرف او، بسيار قوي بود. وقتي فرمان جهاد ميرزاي شيرازي و حکم تحريم تنباکو از سوي او منتشر شد، توسط انيس‌الدوله اين فرمان جهاد به تمام لايه‌هاي زيرين و پنهاني قصر نفوذ کرد.

در اندروني انيس‌الدوله، قليان‌ها جمع شد. با ديدن اين وضع، شاه علت را پرسيد. انيس‌الدوله گفت: همان کسي که مرا به تو حلال کرده، از امروز قليان را حرام کرده ‌است. اين عمل، نشانگر اطاعت انيس‌الدوله از مرجعيت ديني است. انيس‌الدوله حمايت زيادي از فتواي مرجع تشيع داشت. حمايت او از حکم تحريم ميرزاي شيرازي به دنبال مبارزان مردمي، به لغو امتياز انجاميد.

ميرزا حسين‌خان سپهسالار، امتياز رويتر را به انگليسي‌ها داد. اين امتياز با مخالفت شديد روحانيون مواجه شد. امتياز رويتر از طرف مجتهدان زمان، آيت‌اله حاج ملاعلي‌ کني و سيد صالح عرب حرام اعلام شد. حاج ملاعلي ‌کني نامه‌اي به ناصرالدين شاه نوشت. او در آن نامه خواست که شاه امتياز را لغو کند و دستور عزل ميرزاحسين‌خان سپهسالار را نيز بدهد. انيس‌الدوله را از عاملان برکناري ميرزا حسين‌خان سپهسالار مي‌دانند. او با سازماندهي نمودن مخالفان سپهسالار، حکم آيت‌الله کني را به ثمر نشاند.

انيس‌الدوله با اينکار، داغ بردل انگليسي‌ها گذاشت که تا نيم‌ قرن بعد، هنوز هم تازه بود. انگلستان نيم‌قرن بعد با اجراي سياست استعماري کشف حجاب، سعي کرد نطفه‌ رويدادهاي زنان بزرگي مانند انيس‌الدوله را خشک کند. به اين اميد که ديگر اين گونه مبارزات تکرار نشوند. هيچ‌گاه نمي‌توان نقش بزرگ او را در حفظ عظمت ايران از ياد برد.